Złoty Stok

Złoty Stok to małe miasto liczące obecnie około 4,5 tysiąca mieszkańców. Położone jest ono w południowej części województwa dolnośląskiego, w powiecie ząbkowickim, u podnóża północnego krańca Gór Złotych. Miasteczko to jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. Złoty Stok jest najstarszym ośrodkiem górniczo-hutniczym w Polsce, który niegdyś odgrywał znaczącą rolę. Obecnie miasto stawia na turystykę. Słynie ono z udostępnionych turystom zespołom sztolni w Muzeum Kopalni Złota.

Atrakcje turystyczne Złotego Stoku

Kopalnie złota to bez wątpienia największe atrakcje turystyczne Złotego Stoku. Funkcjonowały one już od XIII wieku. Pierwszy zapis o prowadzonych pracach górniczych w Złotym Stoku pochodzi z 1273 r. Prace w kopalniach trwały nieprzerwanie do XX wieku, zmieniali się tylko właściciele.

Największy rozkwit górnictwa w Złotym Stoku miał miejsce początkiem XVI wieku. Złotostockie kopalnie, których było prawie 200, dostarczały około 8% całej europejskiej produkcji złota.

Prze cały okres działania kopalni zdołano wydrążyć przeszło 300 km sztolni, szybów i chodników rozmieszczonych na 21 poziomach, wydobywając około 16 ton czystego złota.

Na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku postanowiono udrożnić niektóre korytarze i udostępnić je dla ruchu turystycznego. W 1996 roku uruchomiono Podziemną Trasę Turystyczną „Kopalnia Złota”.

Podziemna Trasa Turystyczna „Kopalnia Złota” jest największą atrakcją turystyczną miasta Złoty Stok. Składa się na nią zwiedzanie „Sztolni Gertruda”, „Chodnika Śmierci” oraz „Sztolni Czarnej”.

W „Sztolni Gertruda” do zwiedzania udostępniono chodnik o długości około 500 metrów. Na trasie możemy zobaczyć: bogatą ekspozycję map, planów kopalni, dawne narzędzia górnicze, hutnicze, minerały, wystawę lamp górniczych, piec muflowy, laboratoryjny piec w którym wytapiano złoto, osiemnastowieczny wózek do transportu rudy, skarbiec w którym znajduje się 1066 sztuk „złotych” sztabek, odpowiadających 16 tonom złota. Część chodników Sztolni Gertruda możemy zwiedzić płynąc łódką.

„Chodnik Śmierci” to chodnik wykuty na wyższej kondygnacji „Sztolni Gertruda”. Tutaj skazywano na śmierć górników podejrzanych o kradzież złota przez wmurowywanie ich rąk w specjalnie wykute w ścianach dziury.

„Sztolnia Czarna” prowadzi turystów ręcznie kutymi wyrobiskami. Jej największą atrakcją jest jedyny w Polsce podziemny wodospad. Jego wysokość wynosi 8 metrów. Zwiedzając sztolnię możemy zapoznać się z różnymi technikami górniczymi stosowanymi na przestrzeni wieków, zobaczyć podziemny chodnik prowadzący do Czech. Na zewnątrz, trasą około 300 metrową, turystów wywozi podziemny pomarańczowy tramwaj.

Do pozostałych atrakcji znajdujących się na terenie kopalni możemy zaliczyć płukanie złota czy wybijanie złotej monety.

Izba Pamięci mieści się w dawnej cechowni znajdującej się na terenie kopalni. Cechownia to budynek z 1920 roku. Niegdyś były w niej biura, mieszkania oraz pomieszczenia socjalne górników pracujących w kopalni. W wieżyczce cechowni znajdował się dzwon, którego dźwięk oznaczał koniec lub początek zmiany.

Izba Pamięci pokazuje historię miasta Złoty Stok. Wśród jej eksponatów możemy zobaczyć: okolicznościowe pamiątki, porcelanę, monety z tutejszej mennicy, mundury, pamiątki związane z lokalnym górnictwem, historyczne tablice opatrzone zdjęciami i tekstem, które są poświęcone różnym obiektom w mieście. Możemy również obejrzeć największą w Europie kolekcję żelazek górniczych, okazały zbiór starych książek oraz pokaźną liczbę przewodników po mieście.

Sztolnia Ochrowa jest doskonale zachowanym skansenem górniczym z oryginalną drewnianą obudową oraz systemem drewnianych rur do odwadniania szybu. Trasa udostępniona turystom ma około 130 metrów długości i jest trochę „dzika” tzn. prowadzi wąskimi chodnikami w półmroku, podtopionymi wodą. Zwiedzając sztolnię możemy podziwiać ściany i stropy mieniące się piękną paletą czerwonych i pomarańczowo-żółtych kolorów, pełne nacieków z których największy stalaktyt ma 48 cm długości i 28 cm szerokości. Wyrobisko kończy „Sala Źródlana”. Miało w niej swój początek źródło wody arsenowo-żelazowej. Wody ze źródła można spróbować przed wejściem do sztolni.

Średniowieczny Park Techniki jest repliką średniowiecznej osady górniczej. Można tu zobaczyć wszystkie rodzaje średniowiecznych urządzeń technicznych skonstruowanych w skali 1:1. Do najciekawszych z nich należą: wiatrak służący w kopalniach do napowietrzania sztolni i chodników młyn stępowy mający za zadanie kruszenie skalnego urobku, koło deptakowe do wybierania nadmiaru wody z kopalni, sztolnię, studnię, dźwig ręczny, kierat służący do podnoszenia olbrzymich ciężarów.

Poza tym zwiedzając średniowieczną osadę górniczą przechodzimy tajemniczym labiryntem strachu oraz odwiedzamy chatę kata. Dodatkową atrakcją średniowiecznego parku techniki jest możliwość przejażdżki repliką czołgu Leonarda da Vinci będącej jedynym w pełni mobilnym eksponatem w Polsce.

Kościół p.w. św. Krzysztofa wybudowano w latach 1513-1517 w stylu późnogotycko-renesansowym. Został on mocno zniszczony przez pożar w 1638 roku po którym go odbudowano i mógł nadal służyć jako świątynia. Po 1946 roku wspomniany kościół przestał pełnić funkcję sakralną. W latach 90 XX wieku jego wnętrze zaadoptowano na salę gimnastyczną. W nawie urządzono boisko a w prezbiterium ustawiono przyrządy gimnastyczne.

Obecnie kościół nie pełni żadnej funkcji. Jego wnętrze jest prawie puste. Znajduje się tam ledwie kilka tablic epitafijnych oraz zniszczony ołtarz główny.

Wnętrze kościoła można zobaczyć w towarzystwie miejskiego przewodnika, wchodząc do niego przez ciekawy portal z 1545 roku znajdujący się w wieży zakończonej renesansową attyką i kopulastym hełmem.

Kościół Parafialny p.w. Niepokalanego Poczęcia NPM. Jest to neogotycka murowana z kamienia, jednonawowa budowla wzniesiona w latach 1875-1876 na planie krzyża z wysoką wieżą od frontu i dwoma kaplicami bocznymi. Wyposażenie kościoła pochodzi z drugiej połowy XIX wieku.

Kościół p.w. św. Trójcy z 1583 roku. W swoich początkach pełnił rolę kaplicy cmentarnej. Podczas remontu w 1869 roku wybudowano wieżyczkę, w której zawieszono dzwon. Jest to skromna budowla murowana, otynkowana, jednonawowa bez wyodrębnionego prezbiterium. Wyposażenie wnętrza jest skromne. Warto zwrócić uwagę na rokokowy ołtarz z XVIII wieku, renesansowy portal oraz płyty nagrobne ostatniego opata i przeora kamienieckiego zakonu cystersów.

Mauzoleum rodziny Güttlerów wybudowano w latach siedemdziesiątych XIX wieku na planie prostokąta. Wejście do mauzoleum zdobi portyk z jednego rzędu czterech kolumn podtrzymujących tympanon. Wnętrze budowli było dwupoziomowe z kaplicą i podziemną kryptą na trumny. W 2017 roku mauzoleum zostało odnowione i uratowane przed zapomnieniem i kompletnym zniszczeniem.

Kaplica św. Anny została wzniesiona w 1731 roku. Wkrótce po tym, wzdłuż drogi prowadzącej na szczyt Kaplicznej Góry, zbudowano Kalwarię. W 1855 roku dobudowano do niej pustelnię. Zamieszkujący ją pustelnik miał obowiązek sprawowania opieki na kaplicą, Drogą Krzyżową i pielgrzymami. Po 1946 roku, kaplica pozbawiona opiekuna, ulegała stopniowej dewastacji popadając wolno w ruinę. W latach 1974-75 została ona odnowiona dzięki ciężkiej pracy współczesnego opiekuna oraz ofiarności dobrych ludzi.

Ratusz to budynek dwukondygnacyjny wybudowany w 1801 roku. Powstał on na miejscu poprzedniego który spłonął w 1796 roku.

Zabytkowe Kamienice z XVIII i XIX wieku znajdujące się przy rynku oraz wzdłuż pobliskich ulic. Na szczególną uwagę zasługują:

Kamienica Fuggerów powstała około 1520 roku. Odbudowana po pożarze miasta z 1638 r. zachowała swój renesansowy układ oraz barokową fasadę. Niegdyś była ona siedzibą spółki Fuggerów zarządzającej należącymi do rodziny kopalniami złota.

Kamienica Güttlerów została wybudowana w 1895 roku. Była ona siedzibą właściciela kopalni Hermana Güttlera. Na ścianie kamienicy znajdują się medaliony z głowami górników a nad ozdobnym wejściem umieszczono znak górniczy. Uroku kamienicy dodaje ozdobny wykusz i ślepa arkada wsparta na ozdobnych kolumnach.

Kamienica „Złoty Jar” niegdysiejsza restauracja to budynek z 1870 roku.

Zabytkowy budynek mieszkalny z 1860 roku zbudowany w stylu eklektycznym.

Ewangelicki Dom Parafialny to neogotycka, ceglana budowla wzniesiona w latach 1850-1853. Zdobi ją bogato profilowany kamienny portal i ozdobny szczyt z wieżyczkową attyką. Obecnie jest to budynek mieszkalny.

Mennica znajdowała się w budynku, który został wzniesiony w 1520 roku. Był on otoczony kamiennym murem. Główne wejście na wewnętrzny dziedziniec mennicy prowadziło przez korytarz zamknięty z obu stron bramami. Do 1621 roku wybijano tu guldeny i dukaty z miejscowego złota oraz srebrne grosze, krajcary i talary. Po zakończeniu bicia monet mieścił się tu książęcy i cesarski Urząd Górniczy, a od 1769 do 1779 roku Wyższy Urząd Górniczy zarządzający wszystkimi kopalniami na Śląsku.

Figura św. Jana Nepomucena z 1786 r. postawiona przed kościołem p.w. Niepokalanego Poczęcia NPM.

Pomnik Jana Pawła II postawiono w 2002 roku nieopodal Kościoła Parafialnego p.w. Niepokalanego Poczęcia NPM. Powstał on dzięki staraniom duszpasterstwa i wiernych parafii.

Pomnik Adama Mickiewicza postawiono w 1976 roku na placu Adama Mickiewicza. To wysoki prostokątny postument, na którym umieszczone zostało kamienne popiersie poety.

Pomnik odzyskania przez Polskę niepodległości postawiono w 2018 na Placu Adama Mickiewicza.

Pomnik niemieckich żołnierzy, pochodzących ze Złotego Stoku, poległych w latach 1914 – 1918. Odsłonięto go w 1922 roku. Pomnik przedstawia śpiącego lwa pod którym znajdują się płaskorzeźby ze scenami bitew. Obecnie jest postawiony na skwerze obok ratusza.

Pomnik poległych w I wojnie światowej żołnierzy, mieszkańców wsi Laski. Składa się on z trzech kamiennych płyt. Na środkowej płycie umieszczono dębowy wieniec i Krzyż Żelazny na jej szczycie. Na bocznych płytach wyryto daty i nazwiska poległych. Pomnik stoi nieopodal Kopalni Złota.

Złoty Stok – atrakcje turystyczne

Złoty Stok

Atrakcje turystyczne Złotego Stoku

Like this:

Autor

Łazik

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi

Złoty Stok

Atrakcje turystyczne Złotego Stoku

Share this:

Like this:

Autor

Łazik

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi